Świąteczne przepisy dietetyka
Jest taki dzień, bardzo ciepły, choć grudniowy Dzień, zwykły dzień, w którym gasną wszelkie spory Jest taki dzień, w którym radość wita wszystkich Dzień, który już każdy z nas zna od kołyski…
Zbliża się Boże Narodzenie – magiczny czas wypełniony pięknymi tradycjami, rodzinnymi zwyczajami. Niemalże w każdym domu przypominamy sobie o księdze kryjącej świąteczne przepisy.
Ja również z takiej księgi często korzystam, a szczególnie wtedy, gdy nadchodzą świąteczne dni i muszę przyznać, że jeszcze nigdy mnie nie zawiodła.
Jestem dietetykiem, jednak nie zachęcam, aby w czasie świąt przeliczać kalorie. Wręcz przeciwnie, świąteczny posiłek powinien podkreślać rodzinną atmosferę, być wyrazem miłości, wypełniać dom świątecznym zapachem, ale jednocześnie musi być… ZDROWY! Aby spełniał wszystkie te funkcje, wystarczy zadbać o to, aby był lekki, mało kaloryczny, ze zdrowszą formą cukru, zdrowymi tłuszczami, z ograniczoną ilością glutenu i z naturalnych składników. Idealna potrawa świąteczna jest objętościowo mała, ale z ogromną dawką MIŁOŚCI.
Życzenia osób, które mam przyjemność prowadzić, skłoniły mnie do tego, aby opracować zdrowe wersje tradycyjnych przepisów oraz uzupełnić je nowymi recepturami inspirowanymi świątecznymi klimatami.
W tegorocznym poradniku znajdują się przepisy na takie pyszności jak: barszcz czerwony, zupa grzybowa z rodzynkami, kapusta wigilijna, wegetariański pasztet, japoński makowiec, bezglutenowe pierniczki i wiele innych.
Mam nadzieję, że udało mi się połączyć tradycję ze zdrowiem i każdy z Was znajdzie tu coś pysznego na świąteczny stół.
Na nadchodzące Święta życzę, aby był to czas spędzony w gronie najbliższych, wypełniony radością i miłością, a Nowy Rok przyniósł zdrowie, dobrą energię, która pozwoli realizować ambitne wyzwania.
Alicja Gancarz
BARSZCZ CZERWONY Z SUSZONYMI OWOCAMI
SKŁADNIKI:
- 2 garście grzybów suszonych (np. borowików)
- 5 suszonych śliwek
- 3 suszone gruszki
- 3 suszone jabłka
- 2 ½ kg buraków
- 2 cebule
- 1 ząbek czosnku
- 1 łyżeczka oliwy z oliwek
- 1 l soku jabłkowego
- sok wyciśnięty z połowy cytryny
- szczypta soli morskiej
- kilka ziarenek czarnego pieprzu
- 3-4 ziarna ziela angielskiego
- szczypta tymianku
- szczypta majeranku
- 3 liście laurowe
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
W osobnych garnkach zalej wodą grzyby i suszone owoce i odstaw na kilka godzin. Połowę porcji buraków w łupinkach gotuj przez około 1 godzinę. Drugą połowę buraków obierz, pokrój drobno i ugotuj razem z grzybami (w tej samej wodzie). Dolej około 3 l wody i dodaj namoczone suszone owoce. Cebulę i czosnek obierz, drobno pokrój i podsmaż na patelni skropionej oliwą z oliwek. Podsmażoną cebulę i czosnek dodaj do barszczu i całość gotuj około 2 godziny. Barszcz odcedź przez sito, a wywar ponownie przelej do garnka. Drugą połowę obranych buraków zetrzyj na tarce i dodaj do barszczu. Całość zagotuj. Dodaj sok jabłkowy, sok z cytryny, przyprawy i gotuj jeszcze przez około 30 minut.
Barszcz czerwony czysty
Składniki:
- 1 kg buraków ćwikłowych
- 1,5 litra bulionu
- 1 średnia marchew
- 1 mały korzeń pietruszki
- kawałek pora – około 10 cm
- zakwas z buraków dwie szklanki
- pół szklanki wody z moczonych grzybów*
- przyprawy: po 5 ziaren ziela angielskiego i czarnego pieprzu, listek laurowy, szczypta soli
Suszone grzybki możesz sobie przygotować już dzień wcześniej. Wystarczy 20 gramów suszonych grzybów zalać niecałą szklanką wody i zostawić na noc do namoczenia. Ja dodatkowo gotuję grzyby około 5 minut razem z wodą, w której się moczyły. Takie grzyby również można dodać do barszczu lub wykorzystać do innych świątecznych przepisów takich jak np. kapusta wigilijna.
Do garnka wlej 1,5 litra domowego bulionu. Buraki i marchewkę umyj, obierz i pokrój w plasterki. Pietruszkę i pora pokrój na kilka części i również dodaj do zupy. Dodaj ziarna ziela oraz pieprzu i liść laurowy. Gotuj zupę pod przykryciem około 1,5 h licząc od momentu jej zagotowania.
Po tym czasie wszystkie składniki zupy odcedź (nie będą już potrzebne). Barszcz dodatkowo przecedź przez sitko. Do wywaru dodaj szklankę zakwasu – przepis na kiszone warzywa tutaj: https://superdietetyk.com/blog-dietetyczny/item/38-zdrowie-na-talerzu-czyli-buraki-w-roli-glownej . Dolej również wywar z grzybów oraz w miarę potrzeby wsyp szczyptę soli. Od tego momentu nie gotuj już barszczu. Do podania możesz go tylko lekko podgrzewać.
ZUPA GRZYBOWA Z RODZYNKAMI
Składniki:
- 20dkg borowików
- 3 l bulionu domowego
- 1 cebula
- Garść rodzynek
- 1 łyzka masła klarowanego
- pęczek świeżego kopru
Wykonanie:
Grzyby namoczyć na noc pod przykryciem w letniej wodzie. Na drugi dzień ugotować grzybki,(gotować nie dłużej niż 15 min). Ugotowany wcześniej bulion domowy oddzielić od warzyw. Wodę z grzybów odcedzić i dodać do bulionu. Grzyby pokroić w dosyć duże paski. Cebulkę delikatnie zeszklić na klarowanym masełku, a następnie dodać pokrojone grzybki i podsmażyć. Podsmażone grzybki połączyć z bulionem i razem gotować przez 10 minut. Pod koniec gotowania dodać namoczone wcześniej rodzynki i drobniutko pokrojony koper. Do zupy można dodać odrobinę makaronu al dente lub uszka z grzybami lub z mięsem.
Wigilijna zupa grzybowa z dynią na mleczku kokosowym
SKŁADNIKI:
- 40 g suszonych grzybów (borowik szlachetny lub podgrzybek brunatny)
- mały seler
- 2 marchewki
- mały por
- 1 listek laurowy
- 2 ziarenka ziela angielskiego
- 8 ziarenek pieprzu
- sól morska
- mleczko kokosowe
- dynia
Grzyby zalej wodą i mocz przez 2 godziny. Kiedy zmiękną ugotuj je w tej samej wodzie, w której się moczyły, na małym palniku i pod przykryciem, przez około 20 minut. Potem dodaj opłukane i obrane warzywa, ziarenka pieprzu i ziela oraz liść laurowy. Gotuj pół godziny. Zupę odcedź i dodaj do wywaru mleczko kokosowe. Jego ilość jest zależna od intensywności smaku jaki chcesz uzyskać. Dokładnie połącz mleczko z wywarem. Dopraw wszystko solą do smaku. Podaj z gotowaną lub pieczoną dynią – namiastką księżyca w grzybowej.
WIGILIJNA KAPUSTA Z GRZYBAMI
Kapusta z grzybami to jedna z tradycyjnych polskich potraw wigilijnych. W moim rodzinnym domu gości ona na stole w każde Święta Bożego Narodzenia i nie wyobrażam sobie bez niej świąt. Jeśli nie próbowaliście nigdy takiej kapusty, to musicie ją przyrządzić i może od tego momentu stanie się również waszą tradycyjną potrawą wigilijną
Składniki na kapustę z grzybami:
- 1 kg kapusty kiszonej
- 2 duże cebule
- 50 g suszonych grzybów
- 100 g śliwek suszonych
- 3 liście laurowe
- 4 ziarenka ziela angielskiego
- łyżeczka kminku
- 3 ziarenka pieprzu
- sól
- pieprz
Przygotowanie:
Grzyby zalewamy wodą i moczymy przez godzinę. Następnie je gotujemy do momentu, aż zmiękną. Zabieramy się za kapustę. Przepłukujemy ją wodą, potem przekładamy do garnka i gotujemy aż będzie miękka. Grzyby odcedzamy i kroimy w drobniejsze kawałki. Dodajemy je razem z wywarem do gotującej się kapusty. Następnie dodajemy ziele angielskie, pieprz, liście laurowe oraz kminek i gotujemy przez około 20 minut. W międzyczasie cebulę kroimy w kosteczkę i smażymy na złoty kolor. Dodajemy ją do kapusty. Śliwki kroimy w paski i na samym końcu dodajemy ją do gotującej się kapusty. Całość trzymamy na ogniu jeszcze przez kilka minut, aby wszystkie smaki się wymieszały. Doprawiamy solą, pieprzem a następnie zajadamy się tym smakołykiem
Pieczona polędwica z suszonymi śliwkami
Składniki:
- 500 g – Cielęcina/wieprzowina, polędwica
- 10 ml – Olej rzepakowy
- 3 g – Majeranek, suszony
- 3 g – Papryka, w proszku
- 1 g – Pieprz czarny
- 120 g – Śliwki bez pestek, suszone
- 1 g – Sól morska Sante
- 25 g – Ser żółty z kminkiem
Sposób przygotowania
Piekarnik rozgrzać do temperatury 180 stopni. Polędwicę rozkroić na płat (żeby przypominała placek na roladę). Na mięsie równomiernie rozłożyć suszone śliwki, przyprawić i przykryć plasterkami sera. Mięso zwinąć w roladę, zabezpieczyć nitką lub wykałaczkami i posmarować olejem. Przełożyć do naczynia żaroodpornego i piec przez 80 minut.
ŁOSOŚ Z BROKUŁOWYM PUREE
Składniki:
- 250 g – Brokuły
- 40 g – Cytryna
- 60 g – Jogurt naturalny, 2% tłuszczu
- 100 g – Łosoś, świeży
- 45 ml – Mleko zagęszczone niesłodzone light 4% tłuszczu SM w Gostyniu
- 70 g – Orzechy nerkowca
- 15 g – Płatki kukurydziane
- 100 g – Pomidor koktajlowy
- 2 g – Sól biała
- 225 g – Ziemniaki, późne
Ilość porcji:2
Sposób przygotowania
Do garnka z osoloną wodą wrzucamy obrane ziemniaki i różyczki z połowy brokuła.
Gotujemy, aż zrobią się miękkie. W międzyczasie przygotowujemy panierkę. W tym celu wrzucamy do blendera na 2 min płatki kukurydziane i orzechy nerkowca.
Piekarnik rozgrzewamy do temperatury 200 stopni Celsjusza. Wyciskamy sok z połowy cytryny. Łososia myjemy, solimy, a następnie smarujemy mieszanką jogurtu, mleka zagęszczonego oraz soku z cytryny, po czym obtaczamy w panierce. Gotowego obtoczonego łososia wkładamy do piekarnika na 20 min do momentu zarumienienia się panierki. Brokuła z ziemniakami odcedzamy i blendujemy na gładką masę. Łososia kładziemy na talerzu z puree i umytymi świeżymi pomidorami koktajlowymi.
Pierniki bezglutenowe
SKŁADNIKI:
- 80 g masła klarowanego
- ¾ szklanki mąki owsianej
- ½ szklanki mąki gryczanej
- 1 ½ łyżki przyprawy do piernika: cynamon, kardamon, imbir, wanilia, goździki, gałka muszkatołowa (można użyć gotowej mieszanki)
- szczypta soli morskiej
- ½ łyżeczki bezglutenowego proszku do pieczenia
- 6 łyżek miodu lub syropu z agawy
- 2 łyżki wody
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Rozpuść masło klarowane. Wszystkie składniki na pierniki wymieszaj i zagnieć ciasto. Gotowe ciasto owiń papierem do pieczenia i schowaj do lodówki na około 40 minut. Wyjmij ciasto z lodówki, rozwałkuj je i foremkami wykrawaj pierniczki. Pierniki piecz w 170°C przez około 10 minut.
Torcik czekoladowy
Składniki:
- biszkopt
- 3 jajka
- 70 g ksylitolu
- 90 g mąki ziemniaczanej
- 2 łyżki kakao
- ½ łyżki proszku do pieczenia
Masa:
- 2 puszki mleka kokosowego
- 150 g gorzkiej czekolady
- ksylitol do smaku
- 2 łyżki dobrej jakości rumu( nasączenie)
- 200 ml dobrej kawy polewa
- 50 g gorzkiej czekolady
- 2-3 łyżki mleka roślinnego
Wykonanie:
Spód foremki wyłóż papierem do pieczenia i przygotuj jeszcze jeden jednakowy arkusz.
Rozpocznij od przygotowania masy.
Puszki mleka otwórz i wydobądź tylko stałą masę. Przełóż ją do miski i za pomocą miksera ubij na jednolity krem.
Czekoladę rozpuść w kąpieli wodnej i stopniowo dodawaj do masy. Najlepiej połącz początkowo kilka łyżek śmietany i czekolady w mniejszej misce i dodaj ją do pozostałego kremu. Dosłódź do smaku, wymieszaj z rumem. Schłódź w lodówce do czasu montażu całego deseru.
Białka ubij na sztywną pianę. Stopniowo dodawaj słodzik, a następnie po jednym żółtku. Przerwij miksowanie, a do jajek przesiej mąkę z kakao i proszkiem. Połącz delikatnie aczkolwiek dokładnie za pomocą łyżki.
½ masy przełóż do foremki i piecz 10-12 minut w temperaturze 190°C.
W ten sam sposób upiecz drugą część ciasta.
Biszkopty wystudź zupełnie. Pierwszy blat ułóż na paterce lub przygotowanym talerzu i nasącz obficie kawą. Pokryj połową kremu, a następnie przykryj drugą porcją ciasta.
Nasącz i uwieńcz masą czekoladową.
Torcik schłódź w lodówce przez minimum godzinę, a najlepiej znacznie dłużej.
Przygotuj polewę. Czekoladę rozpuść w kąpieli wodnej z mlekiem.
Całość wylej płynnym ruchem na wierzch ciasta i rozprowadź równomiernie.
Możesz też wykończyć torcik rozetkami kremu. Ja użyłam dodatkowo pestek granatu. Schłódź przez kilka godzin w lodówce.
Ciasto owsiane z porzeczka i daktylami
Składniki: 16-20 sztuk
Spód:
- 100 g płatków owsianych
- 50 ml syropu klonowego/miodu
- 50g masła klarowanego/oleju kokosowego
- 2 łyżki cukru trzcinowego/kokosowego
Masa daktylowa
- 200 g świeżych daktyli/ suszone należy wcześniej namoczyć
- 50 g orzeszków ziemnych
- 1 łyżka masła orzechowego
- 60 g bezwonnego oleju kokosowego
- 3-4 łyżki mleka/ napoju roślinnego np. mleka kokosowego
- szczypta soli
Warstwa porzeczkowa
- 200 g mrozonej czarnej porzeczki
- cukier do smaku
- ok. ½ szklanki wody
- dodatkowo (opcjonalnie)
- 30 g gorzkiej czekolady
- 1-2 łyzki mleka roślinnego
Wykonanie
Rozpocznij od przygotowania warstwy porzeczkowej. Owoce umieść w garnku, dodaj wodę i doprowadź do wrzenia. Pozostaw na małym ogniu aby owoce rozpadły się, a woda odparowała. Od czasu do czasu przemieszaj aby uniknąć przypalenia. Posłódź do smaku.
Przygotuj foremkę zbliżoną do kwadratu o boku 20 cm. Minimalnie natłuść blaszkę i dokładnie wyłóż papierem do pieczenia.
Płatki wrzuć do blendera i krótko rozdrobnij. Połącz z rozpuszczonym masłem lub olejem i wszystkimi pozostałymi składnikami. Powstałe okruszki przełóż na dno foremki i dokładnie, równomiernie uklep. Wstaw do piekarnika i piecz w temperaturze 180 stopni C, przez 12-15 minut.
Na upieczony spód wyłóż porzeczki. Wsuń blaszkę do piekarnika na kolejne 10 minut. Wystudź zupełnie.
W tym czasie przygotuj warstwę karmelową. Daktyle pozbaw pestek i wrzuć do miski. Dodaj masło orzechowe, sól, rozpuszczony olej i mleko. Wszystko zblenduj na gładką masę za pomocą ręcznego blendera. Na koniec posiekaj orzeszki i wmieszaj do masy.
Warstwę daktylową wyłóż kiedy warstwa porzeczkowa zastygnie.
Schłódź w lodówce przez kilka godzin lub jeszcze dłużej.
Przed podaniem pokrój ciasto na małe kwadraty. Każdy z nich możesz dodatkowo uwieńczyć rozpuszczoną w kąpieli wodnej czekoladą.
Jabłecznik cynamonowy
Składniki:
- 6 jajek
- 3 szklanki mąki
- 1niepełna szklanka cukru trzcinowego
- ½ szklanki naturalnego miodu
- 1,5 szklanki oliwy mały słoiczek domowej konfitury (może być wiśniowa)
- 6 dużych jabłek
- 1,5 łyżeczki cynamonu
- 1 łyżeczka sody
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
- cukier waniliowy
- migdały, orzechy, rodzynki
Wykonanie: Jabłka pokroić w kostkę (ze skórka). Ubić całe jajka z cukrem. Do ubitych jajek dodać miód, olej, konfiturę i delikatnie wymieszać. Następnie przesiać mąkę, wymieszać z sodą, proszkiem do pieczenia, cynamonem i bakaliami. Na koniec połączyć masę z jabłkami. Ciasto piec w temperaturze 180 stopni C przez 1 godzinę. Wystudzić i polać czekoladą.
Wilgotne ciasto marchewkowe z kremem (8-10 kawałków)
Składniki
- 100 g mąki ziemniaczanej
- 50 g mąki owsianej (bezglutenowej)
- 50 g mąki ryżowej
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 3 łyżeczki cynamonu
- 150 g cukru trzcinowego
- 4 jajka
- 160 ml oleju
- 200 g startej na drobnych oczkach marchewki
- 100 g orzechów włoskich
- 100 g rodzynek
- 400 g serka typu twarożek Philadelphia
- syrop klonowy do smaku
- 2 łyżki mleka
- orzechy do ozdoby (opcjonalnie)
Wykonanie:
Tortownicę o średnicy 22-24 cm natłuść i wyłóż papierem do pieczenia.
Rodzynki zalej ciepłą wodą i odstaw do napęcznienia. Orzechy posiekaj.
Wszystkie rodzaje mąki wymieszaj, połącz z cynamonem i przesiej z proszkiem.
Jajka ubij z cukrem przez kilka minut do puszystości. Dodawaj po trochę oleju i kilka łyżek mąki, cały czas miksując. Na koniec wmieszaj łyżką marchewkę, orzechy oraz odsączone rodzynki.
Połowę ciasta przełóż do foremki. Wyrównaj i piecz 20 minut w piekarniku nagrzanym do 190 stopni C.
Następnie w ten sam sposób upiecz drugą część ciasta. Przekrojenie jednego blatu na pół mogłoby źle się skończyć ze względu na kawałki bakalii.
Gotowe ciasto dobrze wystudź.
Serek zmiksuj z mlekiem i pożądaną ilością syropu. Możesz dodać też odrobinę wanilii lub cynamonu. Uwieńcz połówkami orzechów. Schłódź przez kilka godzin w lodówce.
Śledzie w grzybach
SKŁADNIKI:
- 100 g borowików suszonych
- 2 cebule
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- szczypta mielonego białego pieprzu
- szczypta cukru kokosowego
- szczypta cynamonu
- sok wyciśnięty z 1 cytryny
- 10 fletów śledziowych
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Grzyby zalej wodą i odstaw na 1 ½ godziny, a następnie gotuj je w tej samej wodzie. Cebule obierz, pokrój w kostkę i zeszklij na patelni skropionej oliwą z oliwek. Ugotowane grzyby pokrój, dopraw pieprzem, cynamonem, cukrem kokosowym i sokiem wyciśniętym z cytryny, a następnie podsmaż. Pokrojone śledzie z sosem grzybowym włóż do słoika na 2 dni.
Pieczone buraki z gruszką i czosnkiem
SKŁADNIKI:
- 5 buraków
- 4 ząbki czosnku
- 1 duża gruszka
- 1 łyżka octu balsamicznego
- 6 łyżek oliwy z oliwek
- szczypta oregano
- szczypta bazylii
- szczypta rozmarynu
- szczypta pieprzu
- 2 łyżki miodu
- 1 garść płatków migdałowych
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Buraki w łupinach piecz w 180°C przez około 45 minut. Upieczone buraki obierz i pokrój w plastry. Gruszkę obierz, pokrój na mniejsze kawałki i dodaj do buraków. Buraki z gruszką piecz w 180°C jeszcze przez około 15 minut. Wymieszaj oliwę, ocet balsamiczny, miód, przyprawy z przeciśniętym przez praskę czosnkiem. Dressingiem polej buraki i na koniec posyp płatkami migdałowymi.
Pasztet z kalafiora
SKŁADNIKI:
- 1 kalafor
- ¾ szklanki kaszy jaglanej
- 1 łyżka masła klarowanego
- 1 por
- 1 mała cebula
- 1 jabłko
- 1 łyżeczka mieszanki ulubionych przypraw
- 1 szklanka nasion słonecznika
- szczypta soli morskiej
- szczypta pieprzu czarnego
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Kalafora podziel na małe różyczki. Piecz w 180°C przez około 40 minut. Przed pieczeniem kalafora można lekko skropić oliwą z oliwek. Przed ugotowaniem przepłucz kaszę 1-2 razy pod bieżącą zimną wodą. Kaszę ugotuj według przepisu na opakowaniu. Por i cebulę pokrój na talarki. Na patelni rozgrzej masło klarowane i zeszklij białą część pora oraz cebulę. Następnie dodaj jabłko pokrojone w kostkę i przyprawy. Całość duś pod przykryciem. W razie potrzeby podlej delikatnie wodą. Do miski dodaj wszystkie składniki razem z kalaforem, kaszą jaglaną i zblenduj. Jeśli masa będzie zbyt gęsta, dodaj trochę wody. Włóż ciasto do formy wyłożonej papierem do pieczenia i piecz w 200°C przez około 40 minut
Zdrowie i uroda to wartości, które decydują o jakości naszego życia. Dbaj o siebie każdego dnia, nie tylko od święta. Pomoże Ci w tym zdrowa dieta, systematyczna aktywność fizyczna, dobrze dobrana i wysokiej jakości suplementacja.
Zmieniaj razem ze mną przyzwyczajenia i nawyki żywieniowe, spraw, aby troska o zdrowie stała się najważniejszym wyzwaniem w nadchodzącym Nowym Roku,
czego serdecznie życzę zarówno Tobie jak i sobie
Alicja Gancarz – dietetyk, dieto terapeuta
alicjagancarz@interia.pl